صداگیر یا سایلنسر از مهمترین تجهیزات جهت کاهش صدای فنهای تهویه هوا هستند. زمانی که فن (اکسیال / سانتریفیوژ) در کانالهای تهویه هوا یا سیستمهای سرمایشی – گرمایشی شروع به کار میکند صدایی در محیط ایجاد میکند که برای افراد حاضر در آن محیط ناخوشایند است. این صدا چه در فضای باز و چه در فضای بسته تولید میشود. میزان بلندی این صدا به عوامل گوناگونی بستگی دارد:
صداهای آزاردهنده ممکن است در هر محیطی وجود داشته باشند اما از بین بردن این صداها در برخی محیطها از اهمیت بالاتری برخوردار است. مانند: سالنهای تئاتر و سینما، استودیوهای ضبط صدا، اتاقهای کنفرانس، کتابخانهها و از این دست. علاوه بر این آلودگی صوتی در هر محیطی باعث مشکلات فراوانی از جمله اثرات منفی روانی، مشکلات عصبی و پرخاشگری، افت شنوایی، استرس، کاهش راندمان کاری و غیره میشود. بنابراین یکی از مهمترین پارامترهای ایجاد آسایش افراد در هر محیطی کاهش آلودگی صوتی است.
راه حل خلاصی از این صداهای آزاردهنده در نصب صداگیرهای کانالی است. صداگیر قادر است با کمترین میزان تاثیر بر جریان هوا داشته باشد، صدای ناشی از دستگاههای تهویه را تا حد زیادی از بین ببرد. صداگیر در مسیر عبور هوا نصب میشود و هنگامی که هوا از میان صفحات موازی آن عبور میکند نویزها را جذب میکند. طراحی صداگیرها در سیستمهای تهویه به صورتی است که نویزها را در فرکانسهای متفاوت در بازه HZ (63-8000) جذب میکند تا در دامنه شنوایی انسان قرار نگیرد. درون صداگیر هواساز ورقههای فلزی قرار میگیرد که بر روی آن سوراخهایی تعبیه شده است. این ورقهها امواج صوت را به سمت موارد جذبکننده نویز هدایت میکنند و باعث کاهش صدای دستگاه میشوند.
سایلنسر تهویه در پروژههای مختلف با توجه به فضا و شرایط کاری در دو نوع Attenuator Acoustic و Louver استفاده میشود.
در داخل کانالهای تهویه هوا باید از فنهای مختلفی استفاده شود. اینگونه فنها معمولاً اصوات و نویزهای بسیاری را از خود ساطع میکنند. میزان این صدا به عوامل مختلفی بستگی دارد اما صداگیرهای کانالی امروزه این مشکل را برطرف میکنند. اینگونه از صداگیرها بدون اینکه تاثیری روی تهویه هوا داشتهباشند؛ صداهای اضافی را حذف میکنند.
طراحی صداگیر کانالی بسیار مهم است. به این علت که در صورت طراحی نادرست، نه تنها صداهای آزاردهنده محیط را از بین نمیبرد؛ بلکه خود نیز عاملی جهت ایجاد نویز در فضا میشود.
عملکرد صداگیرها تا حد زیادی به ماده جاذب صوت بستگی دارد. این ماده باید دارای مقاومت بالایی در برابر حرارت بالا باشد. به این صورت که در صورت بروز آتشسوزی گازهای سمی از خود منتشر نکند. با توجه به اینکه سیستمهای تهویه در معرض باکتری و قارچ و گرد قرار میگیرند؛ این ماده باید در برابر این عوامل محیطی نیز مقاومت مناسبی از خود نشان دهد.
تمامی این ملزومات موجب میشود که امروزه از الیافی همچون عایق پشم شیشه یا عایقهای سری پلیمری یا پشم سنگ به عنوان ماده جاذب صوت در صداگیرها استفاده شود. عایق پشم سنگ معمولاً با استانداردهای مورد نیاز تطابق بیشتری دارد. با این حال باید از پوششهای متراکمی در لایه نهایی عایق استفاده شود که ذرات مربوط به ماده جاذب در مواجهه با فشار هوا در محیط پخش نشود.
صداگیرها با توجه به میزان سطح صدای موجود و میزان جذب صدا در داخل کانال ها و انشعابات منتهی به آن و میزان صدای جذب شده در محیط و نیز دیگر عوامل کاهش سطح صدا، طراحی و انتخاب میشوند.
صداگیرها برای نصب در سیستمهای کانال کشی رفت و برگشت اعم از ایرواشر، هواساز و غیره مناسب میباشند. همچنین طول پره ها و وجود عایق جذب صدا داخل صداگیرها باعث میشود که تلاطم هوای عبوری از پرهها گرفته شود و مقداری از صدای موجود ناشی از کوران هوا و صدای فن دستگاه توسط عایق موجود در صداگیر جذب گردد.
صداگیرهای کانالی در دو شکل گرد و چهارگوش ساخته می شوند که مناسب جهت نصب در سیستم های کانال کشی رفت و برگشت اعم از ایرواشر، هواساز و پکیج یونیت میباشند.